Sıcak gaz ve erimiş bir kaya karışımı olan magma, volkanlar Dünya kabuğundaki çatlaklardan akarken oluşur. kaya katmanlarda yayılır ve yavaş yavaş soğur. Her ardışık patlama, deliklerde daha fazla gaz ve magma birikir ve kabuğun altında basınç oluşmasıyla oluşur.
Yerkürenin dış yüzeyinin altında, parçalanmış kabuk tabakası yavaşça pozisyon değiştiren tektonik plakalardan oluşur. Buharlama magması, tektonik plakaların hareket etmesine ve kabuk ile manto arasındaki bir iç katman olan boşluğu doldurmasına yardımcı olur. Plakalar birbirinden çok uzaklaşırsa, basınçlı magma kabuk tabakası boyunca ateş edebilir ve bir volkan oluşturabilir. Tektonik plakalar birbirine yaklaştığında ve sert bir şekilde birbirine çarptığında, kenarları Dünya'nın iç tarafına o kadar derine itilebilir ki, katı kaya ısınır, erimiş magmaya dönüşür ve kabuktan volkan gibi yükselir.
Her tür volkanın kendine özgü bir oluşumu ve patlaması vardır. Kalkan yanardağları geniş tabanlara sahip, sığ, alçakta yatan oluşumlardır. Hafif, merkezi püskürmeler ince tabakalarda hızla yayılan lav salgıladığında oluşurlar. Kompozit volkanlar olarak da bilinen Stratovolkanlar oldukça patlayıcıdır ve birden fazla havalandırma deliği içerir, bu da erimiş kayaların dik, eğimli katmanlarda birikmesine neden olan büyük patlamalara neden olur. Scoria volkanları veya kül konileri genellikle simetriktir ve tek bir havalandırma deliğinden tekrarlanan püskürmeler sonucu oluşan zirvede büyük bir krater bulunur.
