Sitoplazma, ökaryotik ve prokaryotik hücrelere, hücre materyallerinin taşınmasına yardım ederek, genetik materyali hareket ettirerek ve hücresel solunumla destekleyerek yardımcı olur. Aynı zamanda hücrelere şekillerini verir ve biyokimyasal reaksiyonları destekler.
Ökaryotik ve prokaryotik hücrelerde sitoplazma bulunur. Hücrenin içeriğini saran bir yapı olan plazma zarı içinde bulunur. Plazma zarı, diğer hücre bileşenlerine bağlanan ve bunları destekleyen üç boyutlu bir nesnedir. Bitkilerde, plazma zarı, dış hücre duvarı ile çevrili bir iç tabakadır. Sitoplazma yaklaşık yüzde 80 sudan yapılır. Hücrelerin üreme süreci boyunca genişlemelerine yardımcı olur ve diğer organelleri kalın bir sıvı madde ile çevreleyerek korur.
Prokaryotik Hücreler
İki hücre tipinde aynı temel işlevleri yerine getirmesine rağmen, sitoplazma prokaryotik ve ökaryotik hücrelerde biraz farklı bir yapıya sahiptir. Prokaryotik hücreler canlı organizmalarda bulunan temel hücre tipidir. Bakteriler gibi tek hücreli organizmalar içerirler. Prokaryotik organizmalar, diğer organizmaların yapamadığı çevresel uç noktalara sıklıkla dayanabilir. Oksijensiz ve çok sıcak veya soğuk iklimlerde yaşayabilirler. Okyanusun dibinde de hayatta kalabilirler. Prokaryotik hücrelerin boyutları biraz değişir, ancak bazı ortak özellikleri paylaşırlar. Tüm prokaryotik hücrelerin bir hücre duvarı ve bir plazma membranı vardır, ancak bölümlendirilmiş plazma zarlarına sahip değildir. Birçok prokaryotik hücrede, genetik bilgi tek bir deoksiribonükleik asit (DNA) teli üzerine yazılır. Bununla birlikte, bazı prokaryotik hücreler, küçük DNA daireleri olan plazmitler adı verilen daha küçük yapılara sahiptir. Prokaryotik hücrelerde yeni proteinler oluşturmaya yardımcı olan ribozomlar bulunur. Bazı prokaryotik hücrelerin, kendilerini su ile iten kuyruk benzeri kamçıları olan flagellaları vardır. Prokaryotik hücrelerde, sitoplazma, daha küçük organellere bölünmeyen plazma zarında bulunur. Prokaryotik hücre zarlarında, sitoplazma, hücrenin yaşam fonksiyonlarını yerine getirmesi için gerekli olan molekülleri tutar.
Ökaryotik Hücreler
Ökaryotik hücreler, bitkiler ve hayvanlar dahil olmak üzere çok hücreli organizmalarda bulunur. Ökaryotik hücreler prokaryotik hücrelerden daha karmaşık bir hücre yapısına sahiptir. Ayrıca, temel işlevleri yerine getirmek için daha fazla organelleri var. Ökaryotik hücrelerde, sitoplazma ayrıca sitoplazmik filamentlerden oluşan bir hücre iskeleti içerir. Tüm ökaryotik hücrelerde sitoplazma, mikrotüpler ve mitokondri dahil olmak üzere benzer bileşenlere sahiptir. Mikro tüpler, malzemelerin hücre içinde taşınmasına yardımcı olan düz, silindir benzeri hücre bileşenleridir. Ayrıca hücrelere şekil ve yapı kazandırırlar. Mitokondri ökaryotik hücre sitoplazmasında uzun organellerdir. Bu organeller, bitkilerin enerji üretmek için molekülleri parçalamalarına yardım etmede kilit rol oynar. Prokaryotik hücrelerin bazı farklılıkları olduğu gibi, bitkilerin ökaryotik hücreleri de hayvanlardaki hücrelerden biraz farklıdır. Hayvan hücrelerinin aksine, bitki hücrelerinde flagella, kirpikler, merkezciller, lizozomlar veya ara filamentler yoktur. Bununla birlikte, rijit hücre duvarları, plazmodesmata ve kloroplastlara sahiptirler. Bitki hücrelerinde, sitoplazma, hücre çekirdeğine, hücre içinde ve dışında kullanılmak üzere kimyasal bileşikler üreten ve taşıyan kese benzeri bir ağ olan endoplazmik retikulum vasıtasıyla hücre çekirdeğine bağlanır. Bitki hücresi endoplazmik retikulum, hücreler arasındaki köprülere benzeyen küçük tüpler olan plasmodesmata vasıtasıyla diğer hücrelere bağlanır. Bitkiler durağan olduğu için, çoğu bitki hücresinin hareket etmeye yardımcı olacak flagellaları yoktur.
