Bir ekosistemdeki biyotik faktörler, bir ortamın fizyo-kimyasal veya canlı olmayan kısımları iken, abiyotik faktörler bir ortamın canlı bileşenleridir.
Birlikte, biyotik ve abiyotik faktörler ekosistemin temel bileşenleridir. Aralarındaki ilişkiye holocoenoz denir. Toplu olarak, biyotik ve abiyotik faktörler ekosistem içindeki faktörlerin birbirine bağımlılığı olan sürdürülebilir bir ekosistem oluşturur.
Abiyotik Faktörler
Abiyotik faktörler, iklimsel faktörler, edafik faktörler, organik maddeler ve inorganik maddeler olan dört ana kategoriye ayrılır. İklimsel faktörler, rüzgar, sıcaklık ve nem seviyesi gibi iklim ve havayı oluşturan elementlerdir. Edafik faktörler, toprak profili, toprak tipi, organik madde, toprak suyu, mineraller ve toprakta yaşayan organizmalar gibi topraktan oluşan fiziksel ve kimyasal özellikleri içerir. Organik maddeler arasında lipitler, proteinler, karbonhidratlar ve hümik maddeler bulunur. İnorganik maddeler su, kükürt, azot, fosfor ve karbonu içerir. Biyotik faktörler, hayvanlar, bitkiler ve mikroorganizmalar dahil, ekosistemin canlı kısımlarını içerir. Ortamdaki biyotik faktörler arasındaki ilişki karmaşıktır ve birçok tür birbirine bağlıdır.
Biyotik Faktörler
Biyotik faktörler birkaç farklı tipe ayrılır. Autotroph'lar üreticilerdir ve bunlar çoğunlukla bitkileri içerir. Autotroph'lar ekosistemin temelini oluşturur ve çoğu ortamda yaşarlar. Heterotroflar tüketicilerdir. Bu grup, tüketici ve makro tüketici olan iki türe ayrılır. Tüketiciler, diğer organizmalarla beslenen hayvanlardır. Ayrıca, yutulan veya yutulan organizmalar anlamına gelen fagotroflar olarak da adlandırılır. Makro tüketiciler etobur veya otçudur. Bitkilerde beslenen organizmalar olan bitki böceklerine birincil tüketici denir. Herbivorlarla beslenen etoburlar birincil tüketici olarak adlandırılır. Diğer organizmalar ile beslenen etoburlara ikincil tüketici denir. Bazen, bilim insanları, daha küçük etoburlarda avlanan bir ekosistemde büyük etoburlar varsa üçüncü ve dördüncü kademe etobur atamaları atar. Ototroflara ve heterotroflara ek olarak, ekosistemler saprotroflar içerir. Saprotroflar, redüktörler veya ayrıştırıcılar olarak adlandırılan mikroorganizmalardır. Bu organizmalar, ölü ve çürüyen maddelerde bulunan organik maddelerin parçalanmasına yardımcı olur.
Abiyotik ve Biyotik Karşılıklı Bağımlılık
Farklı organizmalar içermesine rağmen, sağlıklı bir ekosistemi desteklemek için abiyotik ve biyotik faktörler birlikte çalışır. Abiyotik faktörler, biyotik faktörler için hayatı desteklemek için ideal koşullar yaratmaya yardımcı olur. Abiyotik faktörler ayrıca, organizmaların yaşadığı farklı ortam türlerini içerir ve belirli durumlarda abiyotik organizmaların hayatta kalması gereken uyarlamaları etkiler. Abiyotik faktörler büyük ölçüde biyotik faktörlerin davranışını şekillendirirken, biyotik faktörlerin abiyotik faktörleri desteklemede küçük bir rolü vardır. Örneğin, bitki kökleri üzerinde azot-sabitleyici bakterilerle gerçekleştirilen biyokimyasal reaksiyonlar, bir ortamdaki azot döngüsünün düzenlenmesine yardımcı olur ve bu, çevre ile canlı organizmalar arasında sağlıklı bir denge kurulmasına yardımcı olur. Bir ekosistem içerisinde uygun bir dengeye sahip olmak, enerji dönüşümü gibi önemli süreçleri gerçekleştirmesine yardımcı olur.
Ekosistemler dünyanın her yerinde ortaya çıkıyor ve birçok farklı form alıyorlar. Göletler, mercan resifleri, ormanlar ve çöller her türlü ekosistemdir. Bazı ekosistemler az hayatla sıcak ve kurak, bazıları ise biyotik faktörlerle iç içedir. Kuzey Kutbu ve tundra ekosistemleri Ekvator'un çok kuzeyinde yer alırken, orman ve çöl ekosistemleri Ekvator'a daha yakındır. İklimsel farklılıklar ve esasen abiyotik faktörlerdeki bir değişiklik, ekosistemlerdeki farklılıkların çoğunu oluşturur.
