Mekanik yıpranma, sıcaklık ve basınç çevreleyen kayaçlardaki değişikliklerden kaynaklanır. Hava ve basıncın genişlemesi veya daralması, kaya yüzeylerinde kırılmalar oluşturur ve sonuçta kayaların daha küçük parçalara ayrılmasını sağlar. Mekanik yıpranma, kimyasal yıpranmanın aksine, kimyasal bileşimi yerine yalnızca kayaların boyutunu ve şeklini değiştirir.
Mekanik yıpranma sadece hava sıcaklığı ve basıncında değişiklik gerektirir, ancak birkaç form alır. Yaygın mekanik yıpranma türleri arasında buz veya donun sıkışması, pul pul dökülme ve aşınma sayılabilir. Don kışı, soğuk iklimlerde tortul kayaçları etkiler.
Bu ayrışma türü, kayalar sürekli bir termal ısıtma ve soğutma işlemine maruz kaldığında meydana gelir. Sürekli değişiklikler, kayaların içindeki minerallerin eşit olmayan şekilde büyümesine neden olur. Tortul kayaçlar, tekrar eden genişleme ve büzülme evrelerine maruz kaldıklarında su tahakkuk eder ve salıverir. Bu değişiklik kaya yüzeylerini böler ve parçalayarak küçük parçalara parçalanmalarına neden olur.
Pul pul dökülme, aksine, öncelikle magmatik kayaları etkiler. Bu değişim, en alttaki katmanları dökerek, altındaki yeni kaya yüzeylerini açığa çıkaran kayaları içerir. İç yüzeyler genişleyerek, dış kaya levhalarının dökülmesi için yeterli baskı uygular. Dış tabakalar sonuçta düşerek alt taraftaki kayalardan gelen basıncı azaltır.
Aşınma, kaya yüzeylerinin şeklini fiziksel basınçlardan değiştirir. Rüzgar, su ve diğer aşındırıcı maddeler kaya yüzeyleriyle etkileşerek şeklini ve dokusunu değiştirir.
