İşlevsel bir uyarlama, bir türün evrimsel tarihinde, o türün veya selefinin hayatta kalmasına yardımcı olacak bir yapı veya davranıştır. geçirgen yumurta kabuklarının kurumuş olacağı kuru, tatlı ortamlarda yumurta bırakma ihtiyacına yanıt olarak sürüngenler arasında ortaya çıkan işlevsel bir adaptasyondur.
İşlevsel uyarlamalar evrimin merkezindedir. Bir organizma için hayatta kalma olasılığını artıran yapılar, doğal seleksiyon tarafından güçlü bir şekilde tercih edilir, bu nedenle, özellik sabitlenene ve popülasyonun her üyesi olana kadar bir nesilden diğerine her zamankinden daha fazla sayıda görünürler. Bazen fonksiyonel adaptasyonlar bir fonksiyondan diğerine geçişi sağlar. Bunun bir örneği tüylerdir. Mesozoyik döneminde bazı dinozor türleri için bir yalıtım şekli olarak tüyler ortaya çıktı. Bu türlerde yalıtım olarak işlevseldiler. Zamanla, bazı tüylerin şekli, modern kuşların ataları arasında uçmaya izin verecek şekilde değişti. Böylece tüyler, kuşların evrimi sırasında yeni bir işlev üstlendiler.
Bir kez işlevsel uyarlamalar işlevlerini kaybedebilir. Bu uyarlamalar her zaman işe yaramaz değildir. İnsan kokeksi veya kuyruk kemiği, vestiyial bir adaptasyon örneğidir. Hala kaslar için bir bağlanma noktası görevi görür, ancak ataların formlarından büyük ölçüde azalmış fonksiyonlara sahip olarak kabul edilir.
