Ayrıca İK Diyagramı olarak da bilinen Hertzsprung-Russel diyagramının, evrim çalışmasında kullanılan en önemli araçlardan biri olduğuna inanılmaktadır. 1920'lerin başında bağımsız olarak geliştirilen İK Diyagramı öncelikle yıldızların sıcaklığını parlaklıklarına karşı çizmek için kullanılır. Ayrıca yıldızların rengini büyüklüklerine göre çizmek için kullanılır.
Yıldızların mutlak büyüklüğü veya parlaklığı, dikey sıcaklıkta yukarı doğru bir artış gösterir, çünkü aynı sıcaklık yatay eksende sağ tarafa düşer. Yıldızların büyük çoğunluğunun, sıcak yıldızlardan sol alt köşede bulunan serin yıldızlara uzanan diyagonal bir bant üzerinde yer aldığına inanılmaktadır.
Bu şemanın çeşitli biçimleri, yıldızların çalışılabileceği ve anlaşılabileceği farklı şekillerden gelir. Teorisyenler, hesaplamalardan elde edilen sayısal miktarların doğrudan bir grafiğini yapmayı tercih eder. Öte yandan, gözlemsel gökbilimciler aynı gözlemlenebilir miktarları kullanmayı tercih ediyorlar. Cosmos ayrıca, bir yıldızın ilk kütlesine bağlı olarak, enerji ürettiği ve iç yapıları tarafından dikte edilen evrimsel aşamalardan geçebileceğini belirtir. Bu aşamaların tümü, yıldızın sıcaklık ve parlaklık değişikliklerine karşılık gelir.
