Başlıca Toprak ve Su Formları Nelerdir?

Başlıca arazi formları kıtaları, adaları, dağlık alanları, çölleri ve ovaları içerir. Başlıca su formları okyanusları, nehirleri ve gölleri içerir. Diğer çoğu arazi formu terimi, daha küçük oluşumlara veya daha büyük formlardan birinin modifikasyonlarına atıfta bulunur.

Jeomorfoloji, yeryüzü biçimlerinin incelenmesi ve kökenleri ve evrimi ile ilgilenen fiziki coğrafyanın da koludur. Kitle hareketi, ayrışma, değişken süreçler ve buzlanma gibi yer şekilleri oluşturan süreçlerin çalışılmasını içerir. Bu işlemlerin tümü ya dünya yüzeyini yıpratır ya da üzerinde birikintiler bırakır; bazıları ikisini de yapar. Örneğin, buzullar kayaları öğüterek ve önlerinden iterek vadileri aşındırıp U şeklinde vadiler yaratır. Buzullar eridiğinde, taşları ve toplanmış kayaları biriktirir, buzulun altında veya buzulun kenarları boyunca dere yataklarında oluşup oluşmadığına bağlı olarak eskers ve morainler denilen sırtlar oluştururlar.

William Morris Davis, 19. yüzyılın sonlarında ilk jeomorfoloji modelini önerdi. Onun modeli, sarp dağlar ve sırtlar oluşturan dünyanın yüzeyinin yükselmesiyle başlar. Su dik yamaçlardan aşağı akarken kanalları keser ve aşınmış malzemeyi alçak irtifalara taşır. Zamanla, eğimler su ve rüzgardan erozyonla düzelir ve manzara daha yumuşak ve görünüm açısından daha yuvarlak hale gelir. Davis'in modeli birçok yeryüzü biçimini açıklamakta yetersiz olmakla birlikte, erozyon ve biriktirme kuvvetlerinin önemine işaret ediyor.