Stroop etkisinin arkasındaki iki ana teori, işlem teorisinin hızı ve seçici dikkat teorisidir. Diğer teoriler arasında otomatiklik hipotezi, darboğaz teorisi ve paralel dağıtılmış işlem teorisi bulunur.
Stroop etkisi, birbiriyle çelişkili bilgiler aldığında beyindeki girişimdir. Etki, deneklerden farklı renklerde yazılmış renkli sözcükleri okumalarını isteyerek gösterilmiştir. Deneklerden kelimeyi okumak yerine rengi adlandırmaları istendiğinde, Stroop efekti reaksiyon süresinin azaldığını gösterir.
İşleme teorisinin hızı, insanların kelimeleri tanıdıklarından daha hızlı okuduğunu belirtir. Teori, insanların kelimelerin renk tanımlamasından daha önemli olduğunu öğrenmesidir, bu nedenle beyin otomatik olarak önce kelimeyi okur. Deneklerin rengini adlandırması istendiğinde, yanıtta bir gecikme olur.
Seçici dikkat teorisi, beynin bir rengi tanımlamak için bir kelimeyi okumaktan daha fazla bilgiye ihtiyacı olduğunu belirtir. Bu teori, kelimelerin okunmasının otomatik olduğunu ve dolayısıyla beynin önce doğal olarak yaptığı anlamına gelir.
Seçici dikkat teorisine benzeyen otomatiklik hipotezi, okuma sözcüklerinin otomatik olduğunu ancak renk kimliğinin olmadığı teorisini yapar. Darboğaz teorisi, beynin bilgi türlerini otomatik olarak işlemesini önerir. Deneklerden rengi tanımlamaları istendiğinde, bu otomatik işlem akışını bozar. Paralel dağıtılmış işlem teorisi, beyindeki farklı akışlar aracılığıyla farklı bilgilerin işlendiğini iddia eder. İki akış aynı anda etkinleşirse, güçlü akış, okuma, zayıf akıştan önce işler.
